Wiedza - Pasieka Fabryczna

Jakie były warunki termiczne zimowania pszczół

            Temperatura jest głównym czynnikiem wpływającym na mikroklimat w gnieździe, którego utrzymanie jest zasadniczym zadaniem pszczół w czasie zimowania.  Pszczoły mogą zachować w gnieździe tzw. temperaturę graniczną, nawet w niesprzyjających warunkach zewnętrznych, jednak na wytworzenie i podtrzymanie jej muszą zużyć odpowiednią ilość zapasów i energii. Dlatego uważnie obserwujemy zmiany termiczne, które mają istotny wpływ na wyniki zimowania pszczół.

            Zebrane obserwacje temperatury powietrza w czasie zimowania pszczół w sezonach 2018/19  i 2019/20 obrazuje rysunek 1.

Źródło: opracowanie własne

            Średnia temperatura w miesiącach XI – III,  czasowo pokrywająca się z okresem zimowania pszczół, kształtowała się odpowiednio: 2018/19 -  +3,6°C  i  2019/20 - +4,9°C. Różnica temperatur była wysoka i wynosiła +1,3°C. Jednak w ocenie całego sezonu zimowania nie jest ona jednoznaczna. Temperaturę należy ocenić w zależności od okresu zimowania.  Pierwszy okres to czas właściwej zimowli  pszczół. Trwa on od ostatniego jesiennego oblotu do pierwszego wiosennego (XI – I). Od tego momentu, do czasu wyjścia rodziny z kłębu, przechodzi ona okres przejściowy (II – III).

            Tak więc, w okresie ostatniej zimowli (XI – I) średnia temperatura wzrosła z 2,4°C do 4,5°C, tj. o 2,1°C. Wysokie temperatury powietrza nie sprzyjały zimowaniu pszczół. Okoliczności te powodowały następujące skutki:

|  pszczoły rozluźniały kłąb, a również były aktywne poza ulem (kilkakrotnie oblatywały),

|   matki miały warunki do nieprzerwalnego czerwienia, co przy ochłodzeniach, pszczoły ścieśniając kłąb, porzucały niżej zaczerwione plastry,

| na czerwiu rozwijało się nowe pokolenie warrozy,

|  aktywne pszczoły, pielęgnując czerw, spożywały więcej zapasów i były bardziej podatne na nosemozę.

W okresie przejściowym, a głównie w miesiącu marcu, temperatura była niższa o 1,3°C. Było to również mniej korzystne dla pszczół. Wynika to z tego, że rodzina jest w innym stanie biologicznym. Pszczoły są po oblocie oczyszczającym. Silnie wzmaga się wówczas instynkt rozmnażania, utrzymania w czystości gniazda, obrony i zdobywania pokarmu. Pszczoły to „dzieci słońca”, korzystają z każdego promienia słonecznego, który podnosi temperaturę otoczenia. Każde obniżenie temperatury jest dla nich niepomyślne. Dlatego wyższa temperatura i możliwie krótszy okres przejściowy (najtrudniejszy w ich życiu) sprzyja dynamicznemu rozwojowi rodzin.

            Warto dodać, że przebieg pogody okresu wczesnowiosennego w 2020 r. jest podobny do roku 2014. Wskazywałoby to na bardzo wczesne kwitnienie rzepaku w okolicach Wrocławia, tj. ok. 14. kwietnia.   

            Wnioski:

Niepomyślne warunki termiczne zimowania pszczół w sezonie 2019/20  zapewne spowodują:

|  wzrost śmiertelności pszczół,

|  szybszy rozwój warrozy,

|osłabienie odporności rodzin na inwazję pierwotniaków.

Wrocław, 2.02.2020 r.                                                                                  Michał Zawilak

tel. 71 353-08-52