Wiedza - Pasieka Fabryczna

Początek nowego sezonu pszczelarskiego

Po 65 latach znajomości z pszczołami zdawać by się mogło, że o życiu ich wiele nowego nie można powiedzieć. Widoczne zmiany warunków przyrodniczych w każdym sezonie przynoszą jednak ciekawe spostrzeżenia, szczególnie na gospodarkę pasieczną, z którymi warto podzielić się. Poniższe uwagi dotyczą przygotowania i wejścia rodzin do nowego sezonu.

1.      Warunki gospodarowania

Pasieka (obecnie 42 pniowa) położona jest w terenie przyleśnym, ma charakter stacjonarny, korzysta z podobnych, umiarkowanych pożytków lasów mieszanych. Od 1975 r pszczoły zasiedlają ule wielokorpusowe (ul elementowy, M. Zawilak Pasieka 5/2010) o ramce wielkopolskiej, obniżonej do 18 cm. Matki pochodzą z pierwszego pokolenia krainek, wychowane są metodą bez osierocania rodziny (M. Zawilak, Pasieka 3/2009). Gospodarka oparta jest na metodzie dwurodzinnej, tj. do każdej rodziny produkcyjnej tworzony jest w maju odkład, który następnie we wrześniu zapewnia jej siłę i zapasy zimowe z młodą matką.

2.      Przygotowanie rodzin do zimowli

Porośnie nawłocią polany leśne i nieużytki dają pszczołom ostatni, niezawodny pożytek towarowy. To sprawia, że po miodobraniu, z końcem pierwszej dekady września kończy się sezon pszczelarski. Pierwszą czynnością w nowym sezonie jest odebranie osuszonych plastrów (trzeci korpus) i złożenie ich razem z wcześniej odebranymi ramkami w 10 piętrowych korpusach po 8-9 szt. w suchym pomieszczeniu. Ramki te w temperaturze otoczenia są wolne od motylicy i od maja służą do tworzenia 2-3 korpusowych miodni. Rodziny produkcyjne teraz zajmują po dwa korpusy z częściowo zmniejszona ilością odebranych z miodem ramek. W ciągu 1-2 dni łączę z nimi odkłady. Każdy z nich zajmuje również po dwa korpusy z 5-7 ramkami. Posiada on zasklepione zapasy zimowe po skarmieniu, w zależności od sezonu, 13-20 kg cukru. Łączenie rodzin przebiega najlepiej w niskich temperaturach otoczenia, tj. 12-15°C, przy małym oblocie pszczół. Konieczność terminowego zabiegu zmusza do pracy także przy wyższych temperaturach. Zaczynamy od odszukania na plastrze, najczęściej z otwartym czerwiem, oznakowanej matki i usunięcie jej z rodziny.  Jednoroczne, sprawdzone matki mogą być korzystnie spożytkowane w innych rodzinach. Staramy się wykonać tę czynność w ciągu 3-5 min., nie powodując nadmiernego wzburzenia pszczół. W sytuacji niepowodzenia powracamy do tego w następnym dniu.
Na osieroconą w ten sposób rodzinę, przy większej aktywności pszczół, układamy przedziurawiony papier oraz odkład. W roku 2022, przy temp. powietrza 12°C, wszystkie odkłady łączone były bezpośrednio, bez użycia papieru. Nie było z tego powodu ścinania się pszczół. Nie było też strat pszczół powracających z lotów w odkładach oddalonych o kilkanaście metrów od rodzin produkcyjnych. Pszczoły te, nawet po czasie, są chętnie przyjmowane przez inne rodziny.

            Następną czynnością jest izolowanie matek i ułożenie gniazd w połączonych rodzinach. Najlepiej wykonać to jeden, dwa dni później, aby matce uniemożliwić rozczerwienię się. Najczęściej matkę znajdujemy w dolnym korpusie odkładu i zamykamy ją w izolatorze (Fot. 1).

Fot. 1 Izolator matek

Najwięcej czasu zajmuje dobieranie ramek do dolnego i górnego korpusu zimowanej rodziny. W dolnym korpusie dobrze mieć plastry przeczerwione, w części wypełnione pokarmem i pierzgą lecz bez otwartego czerwiu. W środku górnego korpusu ustawiamy izolator z matką a po jego jednej i drugiej stronie plaster wypełniony częściowo poszytym pokarmem i czerwiem, możliwie otwartym.  Korpus ten dopełniamy plastrami pełnymi zapasu. Zaczerwione zaś ramki przenosimy do końca korpusu, by stamtąd, po wygryzieniu się czerwiu, zabrać je.  Nadmierne ramki z zapasem, pierzgą lub jasną woszczyną przechowujemy do czasu ewentualnego uzupełnienia później korpusów lub powiększenia gniazda w nowym sezonie. Czynności układania gniazda z izolacją matki trwają 15-20 min. (Fot. 2).